درباره کتاب عشق و اراده

کتاب حاضر محصول ۳۰ سال تأمل و جستجوی ژرف نویسنده در مورد دو خصیصه بنیادی روح انسان یعنی «عشق و اراده» است. رولو می نشان می‌دهد که زورمندان در طول تاریخ و به‌ویژه سرمایه‌داری جهانی در قرون اخیر با پشتوانه نگاه مادی غرب، کمر به نابودی عشق و اراده بسته‌اند.
در نگاه او، عشق و اراده گرچه پیش‌تر موجب رفع مشکلات می‌شدند، امروز خود معضل به حساب می‌آیند. او در این اثر همه لایه‌های عشق و مراتب و جلوه‌های آن را به تفصیل می‌کاود.

عشق بیمار زمانه

ما خود را به دیگران می‌آویزیم و خود را قانع می‌کنیم که این آویختگی عشق است. اراده نمی‌کنیم چون می‌ترسیم اگر چیز یا کسی را برگزینیم، چیز دیگری را از دست بدهیم. ناهنجاری اصلی روزگار ما در همین ناکامی اراده است و عصر ما را باید عصر اراده بیمار نامید، نه تنها اراده که عشق بیمار است، مبتذل سازی عشق در ادبیات و هنر، ریشخند کردن عشق حقیقی و دست نیافتنی بودن دوست داشتن واقعی، بالا رفتن میزان طلاق همه نشانه عشق بیمار است.

سمت‌وسوی دیدگاه نویسنده

رولو می‌نشان می‌دهد که وقتی راه‌مان را گم می‌کنیم تندتر می‌دویم. به‌رغم انتقادهای اساسی او بر مدرنیته و تحقق گرایی، در دام نسبیت‌گرایی و نیهیلیسم گرفتار نمی‌شود. بی‌آنکه رولو می از فلسفه شیعی و عرفان اسلامی نام ببرد، خواننده با شگفتی در می‌یابد که سیر کمال را عمودی و استعلایی می‌بیند و آنچنان از مراتب عشق سخن می‌گوید که به زعم مترجم اگر قرار بود شواهدی از گفته حکیمان، شاعران و عارفان ایرانی بر گفتارهای این کتاب آورده می‌شد، اثری بس حجیم پدید می‌آمد. روشن است که نقدهای رولومی و آسیب شناسی او مربوط به جامعه آمریکا و اروپاست و چون همزمان هم متأله و هم روانشناس و هنرمند است، همچون طبیبی حاذق زنگ خطر شیوع طاعون زدگی را به صدا در می‌آورد، که البته هشداری است برای جوامعی که غرب را الگوی توسعه خود ساخته‌اند.

نتیجه‌گیری

از آنجا که عشق امری شهودی و جوشیدنی است، اگر خواننده تاکنون تجربه‌ای از آن نداشته، حتی اگر با تأملی در خور مطالعه کتاب را به پایان برد، در نخواهد یافت که عشق چیست! اما به روشنی خواهد فهمید که چه چیز یا چه چیزهایی عشق نیست. رولو می نیز چون حافظ دریافته که «هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق» و نیز تناقض عشق و اراده را اینگونه رفع می‌کند که «من از آن روز که در بند توام آزادم» و اینکه عاشق افسرده و دل مرده نیست.