کیهان شناسی از علومی است که از گذشته‌های دور، بسیار مورد توجه بوده و هرگز کهنه نشده است. دنیای خارج از کره کوچک خاکی ما آنقدر وسیع و شگفت انگیز است که هرچه به آن بپردازیم به شگفتی‌های بیشتری در عالم خلقت پی می‌بریم و همچنین می‌فهمیم که زمین ما تا چه اندازه با ارزش است و نگهداری آن تا چه اندازه مهم.
آنچه در پیش رو دارید مقدمه‌ای است بر شناخت اجمالی و ابتدایی کیهان بزرگ تا ذره‌ای درک کنیم در چه دنیایی زندگی می‌کنیم و در آسمان شب چه چیزهایی می‌بینیم. (بیشتر…)

کتاب راز آفرینش جهان، سومین کتاب از یک مجموعۀ سه بخشی کیهان شناختی است که بخش‌های اول و دوم آن به ترتیب تولد و مرگ خورشید و سرگذشت زمین بوده است، در حالیکه بخش اول اساساً از مکان خورشید در میان سایر ستارگان بحث می‌کند و بخش دوم جای زمین را در میان سیارات مورد نظر قرار می‌دهد. این بخش عمدتاً مربوط به جهان به طور کلی است. چندان توجهی به مکان اختصاصی خود ما در پهناوری لایتناهی جهان ندارد؛ بلکه مسائلی اساسی از این قبیل را مورد بحث قرار می‌دهد؛
آیا جهان آغازی در زمان داشته است یا نه؟
آیا پایانی در فضا دارد؟
رویّه معرفی همان است که در دو بخش اول بکار رفته، جز اینکه در این بخش چند عبارت ریاضی، بالأخص در ضمینه آخر کتاب، برای خوانندگانی که می‌توانند از آن استفاده کنند، آورده شده است. (بیشتر…)

موشک‌های فضایی، مانند موشک‌های آتش‌بازی عمل می‌کنند. سوخت با ماده‌ای به نام اکسنده که حاوی گاز تسریع کننده احتراق یعنی اکسیژن است ترکیب می‌شود. آنگاه این ترکیب که یک پیشران محسوب می‌شود، می‌سوزد و گازهای داغی را تولید می‌کند. این گازها منبسط شده و از طریق یک دماغه خارج و باعث می‌شوند موشک به طرف بالا حرکت کند. این واکنش برای اولین بار در قرن هفدهم توسط دانشمند انگلیسی «اسحاق نیوتن»، در قانون سوم حرکتش بیان شد. او اظهار داشت که برای هر عملی (خروج گازها در اینجا) عکس‌العملی است در مساوی و مخالف جهت آن (در اینجا، حرکت موشک). (بیشتر…)

هوا فضا چیست؟ کار یک مهندس هوافضا چیست؟ یک مهندس هوا فضا در پایان دوره کارشناسی چه توانایی‌هایی دارد؟ هدف از تربیت یک کارشناس هوا فضا چیست؟ گرایش‌ها و شاخه‌های رشته دانشگاهی مهندسی هوافضا در دوره کارشناسی ارشد چیست؟
قصد داریم تا در این مقاله به بخشی از این سؤالات پاسخ دهیم.
رشته هوا فضا، یکی از رشته‌های گروه فنی مهندسی است. با توجه به رشد سریع و ناگهانی این علم در دهه‌های اخیر هم‌اکنون این رشته جزو رشته‌های استراتژیک علوم به حساب می‌آید. ولی با این وجود این رشته در ایران از قدمت زیادی بر خوردار نیست.
رشته مهندسی هوا فضا، برای اولین بار در سال ۱۳۶۶ وارد ایران شد و اولین دوره کارشناسی این رشته را دانشگاه پلی‌تکنیک (امیرکبیر) راه‌اندازی کرد. هم‌اکنون این رشته در ۶ دانشگاه صنعتی شریف، امیرکبیر، امام حسین (ع)، شهید ستاری، مالک اشتر و آزاد شعبه علوم و تحقیقات تدریس می‌شود. (بیشتر…)

نجوم رادیویی به لطف پیشرفت‌های فناوری زیادی که در زمینه الکترونیک و مخابرات صورت گرفته، رشد بسیار چشم‌گیری داشته است. امروزه رصد رادیویی آسمان دریچه‌های جدیدی به روی بشر باز کرده و حجم دانایی‌های انسان را به شدت افزایش داده است. (بیشتر…)

منظومه، به مجموعه‌ای از اجرام سنگین و سیاراتی گفته می‌شود که همگی به دور یک ستاره در حال گردش می‌باشند.
ما با منظومه شمسی به خوبی آشنایی داریم؛ منظومه‌ای مشتمل از زمین و هفت سیاره اصلی و خورشید. علاوه بر سیارات اجرام کوچک فراوانی در منظومه شمسی گرد خورشید در حرکتند از جمله کوتوله‌ها، سنگ‌های آسمانی و ستاره‌های دنباله دارو همین‌طور ابرهای نازکی از گازها و غبار که به آنها ابرهای میان سیاره گفته می‌شود. بیش تر از ۱۰۰ قمر طبیعی نیز در این منظومه در حال چرخش هستند.
به جز خورشید، زمین و ماه، اجرام دیگری نیز وجود دارند که با چشم غیر مسلح قابل رصدند از جمله سیارات عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل همین‌طور شهاب سنگ‌ها و ستارگان دنباله داری که به طور موقت قابل مشاهده‌اند.
اجرام بسیار زیاد دیگری نیز توسط تلسکوپ‌ها در منظومه شمسی رصد شده‌اند. (بیشتر…)

بطور کلی ستارگان دارای مراحل مختلف جنینی، کودکی و جوانی و پیری هستند. پس از اکتشاف برابری جرم و انرژی توسط انیشتین، دانشمندان تشخیص دادند، که کلیه ستارگان باید تغییر و تحول یابند. هر ستاره هنگامی که نور (انرژی) پخش می‌کند، مقداری از ماده خویش را مصرف می‌کند. ستارگان همیشگی نیستند، روزی به دنیا آمده‌اند و روزی هم از دنیا خواهند رفت. ستارگان گوی‌های بزرگی از گاز بسیار گرم هستند که بواسطه نورشان می‌درخشند.
سطح دمای آنها هزاران درجه است و در داخل دمایشان بسیار بیشتر است. در این دماها ماده نمی‌تواند به صورت‌های جامد یا مایع وجود داشته باشد. گازهایی که ستارگان را تشکیل می‌دهند بسیار غلیظتر از گازهایی هستند که معمولا بر سطح زمین وجود دارند. چگالی فوق‌العاده زیاد آنها در نتیجه فشارهای عظیمی است که در درون آنها وجود دارد. ستارگان در فضا حرکت می‌کنند، اما حرکت آنها به آسانی قابل حس نیست. (بیشتر…)

لایه ازون در قسمت شمالی زمین در سال ۱۹۸۰ بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است!
برای رفع این مشکل جمعی از بهترین متخصصان زمین‌شناسی هر ساله برای تحقیق و جستجو دور یکدیگر جمع می‌شوند. در سال ۱۹۹۲ پروکتیل مونترئال درباره لایه ازون مطالعه و تحقیقی انجام داد. وی فهمید بزرگ شدن سوراخ لایه ازون به آلودگی هوا و تولید مواد سمی بستگی دارد.
در همان سال سازمان ملل متحد و حفاظت از محیط زیست به طرح برنامه UNEP که برای محافظت از محیط زیست بویژه لایه ازون بود، این برنامه جهت جلوگیری از تولید مواد سمی و مواد شیمیایی آلوده کننده، است. (بیشتر…)

کلمه تلسکوپ از واژه یونانی «تلسکوپین» گرفته شده است. «تله» به معنای دور و «اسکوپین» به معنای دیدن است. بنابراین، تلسکوپ وسیله ای است که با آن می توان فواصل دور را به وضوح دید.

نجوم آماتوری راهگشایی برای استفاده از تلسکوپ
شاید همین نکته راز اقبال بسیار گسترده مردم عادی به نجوم باشد، هر چند که فیزیک آماتوری و شیمی آماتوری نداریم، اما نجوم آماتوری از طرفداران بسیاری برخوردار است. راز این علاقه نیز در یکی از مهمترین اختراعات بشر نهفته است؛ تلسکوپ!
پیش از اختراع تلسکوپ جهان بسیار کوچک بود و به زمین، خورشید، پنج سیاره و تعدادی ستاره محدود می شد. اما پس از اختراع تلسکوپ گستره وسیعتری از جهان در مقابل دیدگان ما قرار گرفت. ما فهمیدیم که کهکشان ما مجموعه ای از ستارگان است که قطر آن به چند هزار سال نوری می رسد. گذشته از کهکشان ما، میلیون ها کهکشان در عالم وجود دارد که هر کدام تعداد بیشماری ستاره دارند!
تلسکوپ یکی از مهمترین اختراعات قرن هفدهم است، هر چند که دانشمندان سال ها پیش از توانایی عدسی برای بزرگتر کردن اجسام مطلع بودند. اولین تلسکوپی که عملا مورد استفاده قرار گرفت در سال ۱۶۰۸ ساخته شد. هانس لیپرهی و یاکوب متیوس از جمله اولین افرادی بودند که توانستند تلسکوپی با قدرت کم بسازند. اما گالیله کسی بود که توانست در سال ۱۶۰۹ با استفاده از تلسکوپ به مشاهده دقیق اجرام آسمانی بپردازد. وی توانست با استفاده از تلسکوپ خود به تماشای اقمار مشتری بپردازد و تصویرهایی از آن رسم کند. از زمان گالیله به بعد ساخت تلسکوپ با پیشرفت های فراوانی همراه بوده است. (بیشتر…)

سیستم موقعیت یاب جهانی یا جی پی اس (به انگلیسی: GPS: Global Positioning System) منظومه‌ ای از ۲۴ ماهواره است که زمین را دور می ‌زند و در هر مدار ۴ ماهواره قرار دارد و توسط وزارت دفاع ایالات متحده پشتیبانی می ‌شود. راکت ‌های کوچکی نیز ماهواره ‌ها را در مسیر صحیح نگاه می‌ دارند. به این ماهواره ‌ها نوستار (NAVSTAR) نیز گفته می‌ شود، در کتاب پیش رو قصد داریم بیشتر در مورد GPS بحث کنیم. (بیشتر…)