این کتاب مرکب از سه داستان است:

داستان نخست

که «بهانه» نام دارد و عنوان کتاب از آن گرفته شده دقیقا ماهیت و مشخصات دیگر داستان‌های دوموریه را دارد. در این داستان در یک لحظه از هستی یک انسان با مشاهده صحنه‌ای که احتمالا هیچگونه ارتباط مستقیمی با تحولات فکری آتی وی ندارد بناگاه متوجه پوچی زندگی می‌شود و احساس می‌کند زندگی کلیشه واری را که در آن است به زنجیر کشیده شده است و دیگر برایش قابل تحمل نیست و به همین جهت بناگاه می‌گوید: «دیگر نمی‌توانم ادامه دهم» و از همین لحظه می‌کوشد دیگر چون عروسکی که سرنخش در دست تقدیر است گرفتار نباشد و خود سرنوشت خویش را تعیین کند این داستان بی‌شباهت به دیگر داستان دوموریه یعنی «بی‌دلیل» نیست که زنی به ناگاه در یک واحد زمانی بدون هیچگونه دلیل مشخصی دست به خودکشی می‌زند. ولی دلایل این حرکت ناگهانی را دوموریه در تأثیرات روحی انسان‌ها از محیط اطرافشان جستجو می‌کند. در این داستان دوموریه به شیوه سارتر سخن می‌گوید؛ همان شیوه‌ای که اگزیستانسیالیسم و در ایران «مکتب وجودی» خوانندش. قهرمان داستان در یک لحظه مشخص، می‌خواهد که دیگر «ذات» نباشد و از خود «هستی» داشته باشد. (بیشتر…)