هر انسان عاقلی از زمانی که به بلوغ می‌رسد او را «مکلف» می‌نامند. مکلف یعنی کسی که از سوی خدای متعال مسئولیت‌هایی بر دوش او نهاده شده است. تمام فقه و اصول فقه، حول محور «حق الطاعه» یا «رابطه عبد با مولی» می‌چرخد و در واقع بیان کننده مسئولیت هر انسانی به عنوان «عبد» در برابر خدای متعال به عنوان «مولای حقیقی» است. رابطه حق و تکلیف و اینکه هر حقی تکلیفی را به دنبال داشته و هر تکلیفی نیز حقوقی را پدید می‌آورد اینگونه مباحث همه به نوعی بیان کننده مسئولیت انسان در برابر خدای متعال و در برابر جامعه هستند. مسئولیت انسان نسبت به بدن و سرنوشت خود و نیز مسئولیت او در برابر محیط زیست بخشی دیگر از این مبحث مهم بشمار می‌روند.
بحث از مسئولیت شناسی و عمل به آن از مباحث میان رشته‌ای است که از طرفی به حوزه اخلاق مرتبط می‌شود و از طرف دیگر مربوط به علوم اجتماعی و رفتاری است و از جهت دیگر بحث کلامی و فلسفی است زیرا بحث از علت غائی و هدف از انجام کارها است و اینکه آیا خداوند نیز در برابر کارهای خود مسئولیت دارد یا فقط انسان است که باید پاسخگو بوده و غرض و هدفی باید داشته باشد.
اثر حاضر از جهات مختلف این مسأله مهم را مورد بررسی قرار داده و در واقع این مسأله که یکی از مباحث کلیدی در بحث «سبک زندگی اسلامی» است نیاز و ضرورتی است که هر فرد و جامعه‌ای باید خود را متعهد به آن دانسته و دغدغه فکری نسبت به آن داشته باشد. هر کسی باید طوری عمل کند که اگر عمل او قانون شد، دیگران نیز بتوانند به آن عمل کنند و برای جامعه مفید باشد.
مؤلف محترم این اثر بحث مسئولیت شناسی را از منظر آیات شریفه قرآن و روایات مورد بررسی قرار داده و با ذکر کلماتی از بعضی بزرگان و دانشمندان آن را آسان تر نموده است.

مقدمه مؤلف:
آدمی برترین موجود و جانشین پروردگار در کره خاکی است. البته دستیابی به این مقام به سادگی میسر نمی‌شود، بلکه تلاش و ممارست بسیاری را می‌طلبد. انسان، در این دنیا که به سان گذرگاهی است، در میان دو راه قرار دارد که یکی او را به شفاوت و بدبختی و دیگری به سعادت و کمال می‌رساند. هدف از آفرینش انسان این است که با انتخاب راه صحیح و طی کردن صراط مستقیم، به مقام قرب الاهی نائل شود و این میسر نیست مگر اینکه به دعوت خداوند، لبیک گوید و با بهره‌گیری از تعالیم روشنگر وحی، نیک و بد را باز شناسد و پس از آشنایی با وظایف و مسئولیت های خویش، در عمل به آنها کمر همت بندد.
از جمله مفاهیمی که اهمیت ویژه‌ای در اسلام دارد، مسئله «مسئولیت» و «مسئولیت پذیری» است. مسئول یعنی شخصی که کاری بر عهده اوست و اگر به آن عمل نکند، از او بازخواست می‌شود. به عبارت دیگر، مسئولیت یعنی موظف بودن به انجام کار و پاسخگو بودن در قبال آن.
بنابراین می‌توان مسئولیت پذیری را از نظر مفهومی مشتمل بر این موارد دانست:
ادای تکلیف؛ تعهد در انجام کار؛ پاسخگو بودن در برابر مطالبات؛ گزارش دهی از کارکردهای مدیریتی.
در این کتاب به ابعاد مسئولیت و مسئولیت پذیری پرداخته شده و به دو بخش مسئولیت‌های «معنوی و الاهی» و مسئولیت‌های «دنیوی و انسانی» تقسیم گردیده است. دامنه این مسئولیت‌ها مشتمل بر وظایف و تعهدهای فردی، اجتماعی، فرهنگی و الاهی است که سعی شده است هر یک از موارد مذکور با بررسی آیات قرآن و کلام اهل بیت (ع) و نقل سیره بزرگان و دانشوران برای خوانندگان به نمایش گذاشته شود. به عبارت دیگر این مباحث آشنایی با سبک زندگی اسلامی است که عمل به آنها می‌تواند انسان را به سعادت نهایی برساند.