مقدمه
هر انسانی در هر شرایطی که باشد، ابعاد ارزشمندی در وجود خویش دارد که توجه به آنها باعث پیشرفت او می‌گردد؛ یکی از این ابعاد «ازدواج» است.
تأثیر ازدواج در همه زمینه‌های زندگی، انکارناپذیر است. ازدواج مانند سرچشمه‌ای است که رود از آن جریان می‌یابد و خانواده را به وجود می‌آورد؛ در واقع خانواده از نقطه ازدواج نشئت می‌گیرد. ازدواج با عوامل متعددی در تعامل است و افرادی که به نحو مطلوب و شایسته‌ای در این مورد تشویق شده‌اند، به نتایج مطلوب و مورد پسندی دست یافته‌اند.
عواملی چون سواد همسر، آگاهی‌های لازم والدین و سرانجام محیط آرام خانواده و آرامش و امنیت اقتصادی و اجتماعی خانواده و محیط، این اعتماد به نفس را در فرد به وجود می‌آورد که اقدام به ازدواج نماید.
انسان‌ها برخلاف سایر موجودات، گروهی و دسته جمعی زندگی می‌کنند و اگر زمانی فردی از افراد نتوانست به صورت گروهی زندگی کند و از گروه جدا شد، خود به خود نسل آن فرد هم قطع می‌گردد و از بین می‌رود؛ پس انسان برای ادامه نسل ناگزیر از زندگی اجتماعی است.
سرمایه‌های ملی هر جامعه و ملتی، افراد آن هستند که چون معدن‌ها باید اکتشاف گردند و مورد استفاده قرار گیرند.
اگر به انسان‌ها ارزش داده شود و آنها بتوانند به آنچه هستند دست یابند، ملت و جامعه فقیر نمی‌شوند؛ پس ازدواج سرمایه عظیم و بی‌پایان انسانی است البته در جهت مثبت و سودمند آن.
خانه و مدرسه دو رکن اساسی هستند که ازدواج را به طور صحیح و درست برای فرد به تصویر می‌کشند و شرایط و ویژگی‌های یک ازدواج خوب و موفق را برای فرد آموزش می‌دهند.
نوع شغل، میزان تحصیلات و زیبایی و ایمان، سه ضلع اصلی مثلث تشکیل دهنده ازدواج بین افراد است که تغییر در هرکدام باعث می‌شود شکل‌گیری ازدواج با مشکل روبه‌رو شود.
اهمیت موضوع ازدواج بسیار زیاد است و در آیات و احادیث به وفور به این مسئله اشاره شده است؛ مثلاً در حدیثی از پیامبر اسلام (ص) است که می‌فرماید: «ازدواج نیمی از ایمان فرد را کامل می‌کند، پس در حفظ نیم دیگر بکوشید». پس باید توجه داشت که ازدواج آموختنی است؛ یعنی باید بزرگ‌ترها و مسئولان پرورش فرد، نحوه یک ازدواج موفق و خوب را به او آموزش دهند تا فرد بتواند در زندگی به اهداف مورد نظر خود دست یابد.
در خانواده‌ای که صمیمیت، محبت و مهربانی وجود دارد و به همه سؤال‌های کودک (فرزند) از جمله سؤال در مورد ازدواج پاسخ قاطع داده می‌شود، کودک می‌تواند از یک سو، خود را برای زندگی مشترک آماده سازد و از سوی دیگر با توجه به معیارهای معینی به دنبال همسر آینده خود باشد و در این راه دارای یک اعتماد به نفس کامل باشد و هرگز دچار تشویش و ناراحتی و شکست نشود.
ازدواج، نظامی است که به صورت آگاهانه تشکیل می‌گردد و از زمینه‌هایی نظیر روابط افراد با یکدیگر، شناخت افراد و خانواده‌ها از یکدیگر، میزان شغل و سواد، درک ارزش‌ها و درک هدف‌های زندگی تشکیل می‌گردد.
بنابراین ازدواج نظام پویایی است که با اعتقادات، ارزش‌ها، رغبت‌ها، استعدادها، و توانایی‌های افراد در درک بهتر یکدیگر و برقراری ارتباط مورد پسند، ارتباط دارد که این عوامل به نوبه خود تعیین کننده مسیر زندگی افراد هستند، خصوصاً در مورد شغل معلمی؛ زیرا معلمی که در ازدواج ناموفق باشد و با شکست مواجه شود، در برقراری رابطه در کلاس نیز با شاگردان دارای مشکل خواهد بود.
باتوجه به این مسئله ناتوانی معلم در برقراری ارتباط بین شاگردانش عواقب ناگواری را برای سیستم فرهنگی و به دنبال آن سیستم اجتماعی و اقتصادی به ارمغان می‌آورد و همانطور که می‌دانیم در مسابقه بزرگ اقتصادی جهان آینده، برد از آن ملتی خواهد بود که کامل‌ترین مجموعه تعلیم و تربیت را دارا باشد، پس ما باید در هرچه شکوفاتر کردن سازمان تعلیم و تربیت خود بکوشیم و آن را به بهترین وجه ممکن سامان دهیم.
همانطور که می‌دانیم، ازدواج قابل تقسیم به ازدواج مثبت و طبیعی و ازدواج منفی و زیان‌آور است. از طرف دیگر، انتخاب همسر و تصمیم در مورد ازدواج، یکی از حساس‌ترین تصمیم‌گیری‌های جوانان در طول زندگی‌شان است و در این تحقیق، به خاطر اهمیتی که اشاره شد سعی بر آن است تا حدودی درباره ازدواج و سایر خصوصیات و ویژگی‌های آن و همچنین نقش نظام تعلیم و تربیت در آن، بحث شود.
هدف ما از ارائه اینگونه تحقیقات و پژوهش‌ها این است که کاری کنیم روز به روز از مشکلات جوانان عزیز کشورمان کاسته شود و جوانان خود را طوری راهنمایی و هدایت کنیم و آنها را به گونه‌ای پرورش دهیم که بتوانیم به نحو مطلوب کشور خود را به سوی اهداف عالی و کمال نهایی و مطلوب برسانند و در زندگی خود به تمام خواسته‌های خود برسند و از زندگی‌شان راضی باشند … .

فرهاد بیگی